Baza wiedzy / Zerwanie ścięgna Achillesa

Ścięgno Achillesa to inna nazwa ścięgna piętowego. Jest ono największym i najsilniejszym ścięgnem w ludzkim organizmie. Znajduje się w tylnej części podudzia, pomiędzy łydką a piętą. Tworzą je włókna ścięgniste pochodzące z mięśnia brzuchatego łydki i mięśnia płaszczkowatego (mięśnie te wspólnie tworzą mięsień trójgłowy łydki). Jego podstawową funkcją jest umożliwianie zginania stawu skokowego, a więc m.in. stawania na palcach oraz przenoszenia ciężaru ciała podczas chodu i biegania.

Większość osób, które doświadcza zerwania ścięgna Achillesa to mężczyźni w wieku około 30-40 lat, którzy prowadzą siedzący tryb życia i sporadycznie uprawiają sport.

Zerwane ścięgno – przyczyny

Do zerwania ścięgna Achillesa predysponują:

• Intensywne uprawianie sportu, takiego jak np. bieganie, gra w piłkę nożną, koszykówkę, squash, skoki w dal itp. Najbardziej naraża aktywność, która wiąże się z częstymi i gwałtownymi zmianami kierunku ruchu. Powstające podczas uprawiania sportu mikrouszkodzenia kumulują się i sprawiają, że ścięgno jest bardziej podatne na zerwanie i naderwanie ścięgna.
• Siedzący tryb życia. U takich osób często występują przykurcze w obrębie mięśni łydki, które sprawiają, że łatwo o zerwane ścięgno w stopie nawet w wyniku błahego urazu lub niezbyt intensywnej aktywności fizycznej, szczególnie jeśli nie jest poprzedzona odpowiednią rozgrzewką.
• Stan zapalny ścięgna Achillesa. Do zerwania ścięgna w łydce predysponuje zarówno ostre, jak i przewlekłe zapalenie kaletki ścięgna, zwłaszcza jeśli było zaniedbane i nieleczone.
• Zmiany degeneracyjne w obrębie ścięgna Achillesa. Zwykle powstają jako skutek kumulacji mikrouszkodzeń u osób, które intensywnie uprawiały sporty.
• Choroby ogólnoustrojowe, takie jak zapalenia stawów, dna moczanowa czy choroby autoimmunologiczne, których skutkiem jest zerwany achilles

Zerwanie ścięgna Achillesa – objawy

Objawy zerwania ścięgna Achillesa to między innymi:

• Charakterystyczne uczucie uderzenia/kopnięcia w łydkę,
• Uczucie tarcia w okolicy ścięgna lub słyszalny trzask,
• Nagły, silny ból,
• Szybko narastający obrzęk w okolicy ścięgna,
• Wzmożone ucieplenie,
• Krwiak,
• Utykanie,
• Brak możliwości stawania na palcach.

W przypadku zaobserwowania powyższych objawów należy niezwłocznie udać się do lekarza. Wcześniej należy starać się maksymalnie odciążać uszkodzony staw oraz ograniczyć jego ruchy.

Diagnostyka zerwania ścięgna Achillesa

Podstawą diagnostyki jest wywiad oraz badanie lekarskie z przeprowadzeniem testów diagnostycznych, pozwalających wykryć nawet częściowe zerwanie ścięgna Achillesa. Często po ich przeprowadzeniu lekarz jest w stanie postawić rozpoznanie.

Podstawowym i najlepszym badaniem dodatkowym jest USG. Umożliwia ono ocenę ciągłości i struktury ścięgna, dzięki czemu pozwala potwierdzić lub wykluczyć zerwanie Achillesa. W niektórych przypadkach pomocne może okazać się badanie MRI. Badanie rentgenowskie oraz tomografia komputerowa wykorzystywane są, jeśli podejrzewane jest dodatkowo uszkodzenie struktur kostnych.

Zerwanie ścięgna Achillesa, jak przebiega leczenie?

Podstawową metodą leczenia jest leczenie operacyjne. Może być wykonane metodą otwartą lub przezskórną (miniinwazyjną). W przypadku prostego zerwania ścięgna Achillesa możliwa do zastosowania jest metoda przezskórna, gdyż umożliwia szybszą mobilizację kończyny i powrót do normalnej aktywności. Dobór metody powinien być jednak zawsze ustalony indywidulanie, z rozważeniem wszystkich wad i zalet każdej z metod. Leczenie operacyjne cechuje się zdecydowanie mniejszym ryzykiem powtórnego zerwania ścięgna oraz umożliwia szybszy powrót do pełnej sprawności.

Zerwane ścięgna Achillesa, ile trwa leczenie

Po zeszyciu ścięgna Achillesa dobiera się unieruchomienie. Zazwyczaj jest to sztywna łuska gipsowa na okres 2-3 tygodni, później specjalistyczny but na kolejne 4-6 tygodni. Fizjoterapia zaczyna się w trzecim tygodniu po operacji i trwa około 3-6  miesięcy.

Rehabilitacja po zerwaniu ścięgna Achillesa

Zarówno po unieruchomieniu jak i po zabiegu operacyjnym konieczna jest fizjoterapia i rehabilitacja kończyny. Początkowe postępowanie rehabilitacyjne nacelowane jest na zmniejszenie bólu i obrzęku okolicy ścięgna, a także na zapobieganie powstawania zrostów. Następnie stosowane są ćwiczenia, które mają na celu przywrócenie pełnej ruchomości stawu, w którym nastąpiło zerwanie ścięgna Achillesa. Rehabilitacja ma na umożliwić stopniowe przywrócenie ruchomości będącej kluczowe odzyskaniu wcześniejszej sprawności. Ostatnim etapem rehabilitacji jest przywrócenie siły mięśnia trójgłowego łydki sprzed urazu.

Podczas procesu rehabilitacji możliwe jest wspomagające stosowanie iniekcji czynników wzrostu lub komórek macierzystych, jeśli są do tego wskazania.

Bardzo ważne jest, aby proces rehabilitacji odbywał się pod kontrolą fizjoterapeuty, ponieważ zbyt wczesny powrót do normalnej aktywności i nadmierne obciążenie ścięgna mogą prowadzić do rozwoju powikłań lub ponownego jego zerwania. Powrót do pełnej sprawności zwykle zajmuje około 4-8 miesięcy.

Więcej informacji dotyczących leczenia zerwanego ścięgna Achillesa dostępnych jest na podstronie chirurgia stopy.