Baza wiedzy / Uszkodzenia stawów Lisfranca i Choparta

Stawy Lisfranca oraz Choparta znajdują się w obrębie stopy i są stawami złożonymi. Oznacza to, że zbudowane są z kilku mniejszych stawów. Uszkodzenia w ich obrębie są rzadkie i bardzo często sprawiają znaczne trudności diagnostyczne, przez co długo pozostają nierozpoznane. Stawy te ponadto wyznaczają częste miejsca amputacji w obrębie stopy.

Staw Lisfranca – budowa

Staw Lisfranca to staw łączący kości śródstopia z kośćmi stępu. Składa się ze stawów znajdujących się pomiędzy trzema kośćmi klinowatymi i kością sześcienną a pięcioma kośćmi śródstopia. Jego inną nazwą jest staw stępowo-śródstopny.

Staw Choparta – budowa

Staw Choparta łączy kości piętową i skokową z kośćmi stępu. Składa się ze stawów skokowo-łódkowego oraz piętowo-sześciennego. Jego inna nazwa to staw poprzeczny stępu.

Przyczyny

Uszkodzenia w obrębie stawów Lisfranca lub Choparta częściej dotyczą mężczyzn niż kobiet. Zwykle przytrafiają się sportowcom, uprawiającym takie sporty jak piłka nożna lub surfing. W pierwszym przypadku do urazu dochodzi na skutek upadku ze skręceniem na stopę ustawioną w zgięciu podeszwowym. W drugim natomiast punkt skręcenia leży na wysokości danego stawu, a stopa jest usztywniona, co powoduje powstanie urazu.

Do uszkodzenia tych stawów może dojść również podczas wypadków komunikacyjnych. Dotyczą zwykle kierowców, których stopa ugrzęzła między pedałami, a także motocyklistów.

Bardzo rzadko do uszkodzenia stawu Lisfranca lub Choparta może dojść podczas codziennej aktywności. Ma to miejsce kiedy „źle staniemy” na skręconej stopie.

Objawy

Objawy uszkodzenia stawów Lisfranca lub Choparta zależne są od rodzaju i stopnia uszkodzenia. Zwykle w okolicy stawu obecne są :

• Ból,
• Zasinienie,
• Obrzęk,
• Utykanie, wynikające z bolesności podczas obciążania stopy.

W przypadku bardzo dużych urazów obecne mogą być krwiaki, a nawet deformacja stopy. Chory niekiedy odczuwa tak silny ból, że nie jest w stanie stanąć na stopie.

Leczenie

Najczęściej stosowane jest leczenie operacyjne. Rzadko, kiedy nie stwierdza się zwichnięcia ani podwichnięcia w stawie można zastosować leczenie zachowawcze, polegające na unieruchomieniu stopy.

Leczenie operacyjne uszkodzeń stawów Lisfranca i Choparta polega na anatomicznym nastawieniu przemieszczonych kości oraz ich stabilizacji za pomocą śrub, płyt lub drutów Kirschnera. Celem operacji jest przywrócenie prawidłowej funkcji stopy, zapobieganie deformacjom oraz minimalizacja ryzyka rozwoju zmian zwyrodnieniowych w przyszłości.

Postępowanie pooperacyjne

Po operacji niezwykle istotne jest odpowiednie postępowanie pooperacyjne, które wspiera proces gojenia i przywraca funkcję stopy.

Pierwszym etapem jest unieruchomienie stopy, które zapewnia stabilizację operowanego obszaru. Stopa może być unieruchomiona w gipsie lub ortezie na okres od 6 do 12 tygodni, w zależności od rodzaju i ciężkości urazu. Decyzja o długości tego etapu zależy od wyników kontroli i oceny lekarza.

Po zdjęciu unieruchomienia rozpoczyna się rehabilitacja, której celem jest wzmocnienie mięśni, przywrócenie zakresu ruchu oraz poprawa równowagi. Ćwiczenia prowadzone pod okiem fizjoterapeuty pomagają zapobiec zesztywnieniu stawów i zanikowi mięśni, co przyspiesza powrót do pełnej sprawności.

W trakcie leczenia konieczne są regularne kontrole radiologiczne, które umożliwiają ocenę procesu gojenia i stabilności zespolenia. Na podstawie zdjęć RTG lekarz dostosowuje kolejne etapy terapii, w tym wprowadzanie obciążenia stopy i dalszych ćwiczeń.

Prawidłowe postępowanie pooperacyjne wymaga systematyczności, współpracy z lekarzem i fizjoterapeutą oraz cierpliwości w realizacji zaleceń.

Staw Lisfranca lub Choparta – amputacja

Stawy Lisfranca oraz Choparta stanowią poziomy, na których dokonuje się amputacji w obrębie stopy. Najczęściej wykonuje się je u pacjentów z powikłaniami cukrzycy (stopa cukrzycowa).

Staw Lisfranca położony jest bliżej przedniej części stopy. W związku z tym po amputacji na jego wysokości zostaje zachowana większa część stopy i pacjent ma możliwość odbijania się od podłoża. Do poruszania się używany jest zwykle but ortopedyczny z usztywnioną podeszwą i wkładką uzupełniającą odjętą część stopy.

Amputacja na poziomie stawu Choparta powoduje odjęcie większej części stopy. Pozostały kikut pełni jedynie funkcje podporowe. W związku z tym zwykle konieczne jest rozleglejsze protezowanie stopy.