Baza wiedzy / Złamanie kości łódeczkowatej nadgarstka
Złamanie kości łódeczkowatej dotyczy jednej z kości nadgarstka. Nadgarstek jest zbudowany z ośmiu kości ułożonych w dwa szeregi. Kość łódeczkowata znajduje się w pierwszym z nich od strony kciuka. Ulega złamaniu najczęściej spośród kości nadgarstka. Do złamania kości łódeczkowatej dochodzi zwykle w wyniku bezpośredniego upadku na przeprostowany nadgarstek (czyli zgięty powyżej 90 stopni).
Złamanie kości łódeczkowatej – objawy
Główne objawy, które mogą wystąpić w złamaniu kości łódeczkowatej to:
- silny ból u podstawy kciuka po stronie grzbietowej (od zewnątrz), nasilający się przy uciskaniu tej okolicy, chwytaniu i ruchach nadgarstka,
- obrzęk, zasinienie i zwiększone ucieplenie nadgarstka (związane ze stanem zapalnym),
- ograniczenie ruchomości nadgarstka,
Kość łódeczkowata – złamanie, którego nie można bagatelizować
Ważne jest wczesne stwierdzenie, że została uszkodzona kość łódeczkowata. Złamanie jest urazem, któremu nie towarzyszy deformacja stawu, w związku z czym często jest bagatelizowane. Nie należy jednak tego robić, ponieważ zbyt późne wdrożenie leczenia może grozić licznymi powikłaniami.
Diagnostyka przy pęknięciu kości łódeczkowatej
Podstawowym badaniem dodatkowym w przebiegu diagnostyki złamania kości łódeczkowatej jest zdjęcie rentgenowskie (RTG) ręki. Niestety okolica ta jest wyjątkowo trudna diagnostycznie i pierwsze wykonane zdjęcie może nie uwidocznić złamania. Dlatego bardzo ważną częścią diagnostyki w tym wypadku jest badanie ortopedyczne oraz wywiad lekarski – jeśli lekarz na ich podstawie podejrzewa złamanie kości łódeczkowatej nadgarstka (nawet jeśli nie widać go w RTG) powinien zabezpieczyć pacjenta za pomocą gipsu i przeprowadzić dalszą diagnostykę. Może być to skierowanie na tomografię komputerową bądź rezonans magnetyczny lub na ponowne wykonanie prześwietlenia za 1-2 tygodnie.
Leczenie i operacja kości łódeczkowatej
Niewielka część złamań kości łódeczkowatej może być leczona zachowawczo za pomocą gipsu zakładanego na okres około 6 tygodni. Słabe ukrwienie tej okolicy sprawia, że gojenie złamań kości łódeczkowatej jest trudne i długotrwałe. Często leczenie operacyjne jako jedyne pozwala uniknąć poważnych powikłań i umożliwia osiągnięcie zrostu. Operacja kości łódeczkowatej zwykle polega na zespoleniu kości za pomocą śruby umieszczanej wewnątrz kości pod stałą kontrolą RTG. Konieczna jest zawsze, jeśli mamy do czynienia ze złamaniem przemieszczonym bądź wieloodłamowym, a także w niektórych przypadkach złamań nieprzemieszczonych.
Rehabilitacja i powrót do sprawności
Rehabilitacja złamania kości łódeczkowatej może trwać od kilku tygodni do nawet pół roku. Początkowo stosowane są zabiegi zmniejszające ból i obrzęk oraz odciążające rękę. W kolejnych fazach, po usunięciu unieruchomienia, następuje mobilizacja okolicy urazu, która ma na celu przywrócenie sprawności ręki sprzed złamania. Przed zdjęciem gipsu i rozpoczęciem tego etapu ważne jest wykonanie prześwietlenia, aby skontrolować zrost kości. Podczas rehabilitacji zastosowanie mogą znaleźć takie techniki jak terapia manualna, magnetoterapia, masaże wirowe, krioterapia czy kinesiotaping. W czasie całego procesu nie należy przeciążać ręki (np. nosząc torebkę czy zakupy). Jest to bardzo ważny element, ponieważ niezastosowanie się do tego zalecenia może znacząco opóźnić proces regeneracji lub doprowadzić do powikłań. Aby pamiętać o odciążaniu ręki warto przez pewien czas po zdjęciu gipsu nosić ortezę.
Powikłania, które mogą wystąpić
Powikłania najczęściej występują jeśli nie zostanie wdrożone leczenie. Zwykle ma to miejsce, kiedy pacjenci bagatelizują objawy i nie zgłaszają się do lekarza.
Po jakimś czasie od złamania może wytworzyć się tzw. staw rzekomy, czyli brak zrostu. Powikłanie to może wystąpić nawet u 10% pacjentów prawidłowo leczonych. Możliwe jest także wystąpienie martwicy kości łódeczkowatej. Oba te powikłania związane są ze słabym unaczynieniem tej okolicy anatomicznej i wynikającymi z tego trudno zachodzącymi procesami gojenia.
Więcej informacji z zakresu leczenia złamań w CMGamma dostępnych jest na podstronie chirurgia ręki.
