Baza wiedzy / Uszkodzenie stożka rotatorów barku
Stożek rotatorów jest strukturą znajdującą się w obrębie stawu ramiennego. Tworzą go przyczepy czterech mięśni: nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego, podłopatkowego i obłego mniejszego. Odpowiadają one za możliwość rotacji i unoszenia kości ramiennej, jej przyleganie do panewki stawowej oraz stabilizację w stawie. Do uszkodzenia stożka rotatorów barku u młodych pacjentów dochodzi zwykle w wyniku urazu, natomiast u osób starszych w wyniku zmian degeneracyjnych w stawie. Często występuje także podczas wykonywania prac wymagających ciągłego unoszenia ręki, np. malowania sufitów.
Uszkodzenie stożka rotatorów – objawy
Objawy uszkodzenia stożka rotatorów to:
- ból barku i w okolicy podbarkowej, który może nasilać się przy ruchach w stawie (szczególnie przy unoszeniu ręki) oraz w nocy,
- zapalenie przyczepu m. dwugłowego (bicepsa),
- osłabienie kończyny górnej, szczególnie w zakresie ruchów odwodzenia i podnoszenia,
- niestabilność barku pod postacią „przeskakiwania” czy „trzeszczenia’ w stawie.
Jeśli do uszkodzenia dochodzi w wyniku procesu degeneracyjnego objawy rozwijają się powoli i podstępnie. Niekiedy u osób starszych w ogóle nie występują dolegliwości bólowe, a jedynie pogarsza się ruchomość w obrębie stawu.
Diagnostyka
Podejrzewając u siebie uszkodzenie stożka rotatorów należy niezwłocznie zgłosić się do ortopedy. Przeprowadzi on odpowiednie badanie stawu i zleci badania dodatkowe. Diagnostyka może obejmować badanie USG, prześwietlenie lub rezonans magnetyczny.
Badanie USG umożliwia ocenę stawu w ruchu oraz porównanie z drugim, zdrowym barkiem. Bardzo dobrze uwidacznia przyczepy mięśni wchodzących w skład stożka rotatorów oraz ich uszkodzenia.
Prześwietlenie (RTG) barku zwykle wykonywane jest w dwóch projekcjach (na wprost i bokiem), aby umożliwić ocenę stawu pod różnym kątem. Dobrze uwidacznia zmiany zwyrodnieniowe oraz zwapnienia w obrębie stawu barkowego.
Badanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI) oprócz przyczepów mięśni pozwala również na zobrazowanie kości, nerwów oraz naczyń w obrębie stawu. Jest to badanie bardzo dokładne, pozwalające precyzyjnie ocenić warunki anatomiczne u danego pacjenta.
Należy pamiętać, że same badania obrazowe nie są wystarczające dla postawienia diagnozy. Niezbędne jest przeprowadzenie odpowiedniego badania klinicznego przez ortopedę.
Leczenie
Przed przystąpieniem do leczenia konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki. W zależności od przyczyny uszkodzenia stożka rotatorów możliwe jest zastosowanie różnego rodzaju leczenia.
Po podjęciu próby leczenia zachowawczego, oceny jego skuteczności badaniem obrazowym po 6, następnie 12 tygodniach, przy braku postępu powinno się rozważyć leczenie operacyjne.
Największą szansę na leczenie operacyjne mają:
- uszkodzenia świeże
- uszkodzenia przewlekłe, częściowe czy całkowite głównie te które powodowały objawy
Operacja uszkodzenia stożka rotatorów zwykle przeprowadzana jest techniką artroskopową, można również stosować techniki mieszane. Po zabiegu konieczne jest unieruchomienie kończyny górnej na okres około 4-6 tygodni aby zapewnić optymalne warunki gojenia się okolic uszkodzenia stożka rotatorów. Operacja stanowi pierwszy krok leczenia tego typu urazów, gdyż w celu powrotu do wcześniejszej sprawności niezbędna jest rehabilitacja.
Dlatego jest to szczególnie istotna kwestia, szczególnie że nieleczone uszkodzenie stożka rotatorów może skutkować trwałym osłabieniem siły i funkcji barku.
Ostrzykiwanie Barku
Leki przeciw zapalne, kwas hialuronowy i inne substancje stosujemy jako wspomaganie leczenia.
Mogą one działać przeciwbólowo, przeciw zrostowo ale nigdy nie zastąpią szycia mięśnia.
Rehabilitacja
Celem rehabilitacji jest przywrócenie zakresu ruchu oraz normalizacja siły mięśniowej w stawie ramiennym, a więc przywrócenie kończynie sprawności sprzed urazu. Proces ten jest długotrwały i wymaga od pacjenta dyscypliny, jednak w większości przypadków przynosi bardzo dobre rezultaty i umożliwia powrót do pełnej sprawności. Leczenie oraz rehabilitacja zwykle trwają około 6-12 miesięcy, jednak należy pamiętać że czas ten jest zależny od stopnia uszkodzenia stożka rotatorów. Zastosowanie podczas procesu rehabilitacji znajdują między innymi takie metody jak terapia manualna, masaże, mobilizacja punktów spustowych czy kinesiotaping.
Uszkodzenie stożka rotatorów – ćwiczenia
Rozpoczęcie rehabilitacji pod okiem fizjoterapeuty jest wskazane jeszcze podczas stosowania unieruchomienia, aby zachować ruchomość stawów otaczających i usprawnić gojenie. Po tym okresie stopniowo włączane są ćwiczenia zwiększające zakres ruchu w stawie oraz wzmacniające otaczające go mięśnie. Dobór ćwiczeń w uszkodzeniu stożka rotatorów na każdym etapie dokonywany jest przez fizjoterapeutę i dopasowywany indywidualnie do pacjenta. Często zleca on wykonywanie w domu określonych ćwiczeń – ich sumienne wykonywanie jest bardzo ważne dla powodzenia procesu rehabilitacji.
Na podstronie specjalizacji ortopedia dostępnych jest więcej informacji dotyczących leczenia złamań w CMGamma.